Kosmische tekenen als aankondiging van de wederkomst? (1)

Kijk ook eens hier voor meer over Openbaring. 


Afgelopen maart werd Japan getroffen door een ernstige aardbeving en tsunami. Op verschillende blogs was het volgende eindtijdnieuws te lezen: 

“Opnieuw is er weer nieuws over de eindtijd. Met de zware aardbeving in Christchurch te Australië nog in gedachten, is vandaag Japan getroffen door een zware aardbeving, gevolgd door een Tsunami.” (http://www.endoftimes.eu/)

Op deze blogs wordt dan vervolgens de link gelegd naar allerlei Bijbelteksten die zouden bewijzen dat aardbevingen tekenen zijn van de komst van Christus. Op mij komt deze Bijbeluitleg nogal paranoïde over. Ik zal aan de hand van een veelgenoemde tekst uitleggen waarom.

Openbaring 6:12-14

Openbaring 6:12-14 beschrijft hoe, voorafgaand aan de dag van de toorn een heel aantal kosmische rampen zullen plaatsvinden (vgl. Matteus 24:29 en Handelingen 2:19-20).

·         Een grote aardbeving

·         De zon wordt zwart

·         De maan verandert in bloed

·         Sterren vallen op de aarde

·         De hemel rolt zich als een boekrol op

Hierin herkennen wij onmiddellijk een aantal natuurfenomenen die ons nog altijd beangstigen. Aardbevingen, zonsverduisteringen, maansverduisteringen, vallende sterren en een rolwolk die noodweer aankondigt.

Zijn al deze natuurverschijnselen zomaar te duiden als aankondigingen van de wederkomst? Ik heb er mijn vraagtekens bij.

Apocalyptische Bijbelgedeelten spreken namelijk een eigen taal. Een taal die te typeren is als dichterlijk en symbolisch. Openbaring gebruikt allerlei motieven, uit vooral de psalmen en profeten, om haar prediking kracht bij te zetten. Daarom is het goed om eerst te kijken waar het motief van de natuurverschijnselen als aankondiging van het oordeel vandaan komt.  

Oudtestamentische oordeelsaankondiging

In Jesaja 13 lezen we hoe Gods oordeel over Babylon komt. Naast een aantal realistische voorspellingen over verkrachtingen en plunderingen die over Babylon zullen komen, worden hier ook kosmische verschijnselen genoemd.

            De sterren aan de hemel geven geen licht meer

            sterrenbeelden doven uit

de zon is verduisterd als ze opkomt

het licht van de maan is verdwenen

ik zal de hemel doen wankelen

de aarde raakt bevend van haar plaats

(Jesaja 13:10,13)

De verwoesting van Babylon is inmiddels al lang achter de rug (Daniel 5:30). Maar de sterren schijnen nog steeds.... De kosmische tekenen zijn in deze tekst duidelijk symbolisch bedoeld. Ze worden gebruikt om de oordeelsprediking kracht bij te zetten en er zoveel mogelijk angstwekkende lading aan mee te geven.

Het einde van een tijdperk

Kosmische tekenen worden in deze context gebruikt om het einde van een tijdperk te markeren. Zoals ook in ons spraakgebruik nog wel voorkomt: “de zon ging onder over Duitsland”. In Ezechiel 32:7-8, waar het oordeel over Egypte wordt beschreven, is dat duidelijk het geval.

            Als jouw licht gedoofd wordt

zal ik de hemel bedekken

en de sterren verduisteren

wolken zullen voor de zon komen

en de maan zal niet langer schijnen

Deze tekst is bedoeld om Gods boodschap voor Farao: “jouw zon gaat straks onder, jouw tijdperk is voorbij”, kracht bij te zetten.

Nog indringender vinden we dit bij de beschrijving in Jesaja 34:4, als de ondergang van Edom beschreven wordt:

De sterren aan de hemel vergaan

als een boekrol wordt de hemel opgerold

alle sterren vallen neer

zoals bladeren vallen van een wijnstok

of verschrompelde vruchten van een vijgenboom

De ondergang van Edom is als het einde van Gods schepping. God ruimt de beschermende tentdoek van de hemel op. De lichtjes die hij erin gedraaid heeft komen naar beneden vallen. Einde schepping. Een sterke overdrijving om daarmee het definitieve van Gods oordeel over Edom te onderstrepen. 

Oudtestamentische theofaniebeschrijving

Nauw verwant met de oudtestamentische oordeelsprofetieen zijn de oudtestamentische beschrijvingen van theofanie (godsverschijning). Een voorbeeld:

            Toen schudde en schokte de aarde,

de bergen trilden op hun grondvesten

beefden omdat hij vlamde van woede

rook steeg op uit zijn neus

verterend vuur kwam uit zijn mond

hij spuwde hete as (…)

(Psalm 18:8-15/2 Samuel 22:8-15)

In dichterlijke taal horen we hier over een aardbeving, onweer en duisternis als begeleidende verschijnselen bij het komen van God.

David zingt dit lied als hij zijn vijanden heeft verslagen. Hij heeft dat op de gewone manier gedaan, door met een leger tegen ze te vechten. Niets bovennatuurlijks aan. De aarde beefde niet letterlijk, er was geen onweer, en het werd niet donker. Maar David beschrijft het op deze manier om duidelijk te maken dat het uiteindelijk God was die hem de overwinning gaf. Dat God zelf voor hem uitging en vocht.

Oudtestamentische theofaniebeschrijving is in hoge mate symbolisch. Wanneer beschreven wordt dat God komt in zijn toorn, dan gaat dat in de beschrijving vaak gepaard met natuurrampen. Dat is dan niet te zien als een letterlijke voorspelling van natuurrampen, maar als een manier om Gods komst in oordeel te onderstrepen.

Als ik deze oudtestamentische achtergrond serieus neem, dan is mijn conclusie dat de kosmische tekenen voorafgaand aan de wederkomst niet letterlijk bedoeld zijn. In een tweede bijdrage zal ik laten zien hoe ik Openbaring 6:12-14 dan wel lees.