maandag 11 juli 2011

Kosmische tekenen als aankondiging van de wederkomst? (1)

Kijk ook eens hier voor meer over Openbaring. 


Afgelopen maart werd Japan getroffen door een ernstige aardbeving en tsunami. Op verschillende blogs was het volgende eindtijdnieuws te lezen: 

“Opnieuw is er weer nieuws over de eindtijd. Met de zware aardbeving in Christchurch te Australië nog in gedachten, is vandaag Japan getroffen door een zware aardbeving, gevolgd door een Tsunami.” (http://www.endoftimes.eu/)

Op deze blogs wordt dan vervolgens de link gelegd naar allerlei Bijbelteksten die zouden bewijzen dat aardbevingen tekenen zijn van de komst van Christus. Op mij komt deze Bijbeluitleg nogal paranoïde over. Ik zal aan de hand van een veelgenoemde tekst uitleggen waarom.


Openbaring 6:12-14

Openbaring 6:12-14 beschrijft hoe, voorafgaand aan de dag van de toorn een heel aantal kosmische rampen zullen plaatsvinden (vgl. Matteus 24:29 en Handelingen 2:19-20).

·         Een grote aardbeving
·         De zon wordt zwart
·         De maan verandert in bloed
·         Sterren vallen op de aarde
·         De hemel rolt zich als een boekrol op

Hierin herkennen wij onmiddellijk een aantal natuurfenomenen die ons nog altijd beangstigen. Aardbevingen, zonsverduisteringen, maansverduisteringen, vallende sterren en een rolwolk die noodweer aankondigt.

Zijn al deze natuurverschijnselen zomaar te duiden als aankondigingen van de wederkomst? Ik heb er mijn vraagtekens bij.

Apocalyptische Bijbelgedeelten spreken namelijk een eigen taal. Een taal die te typeren is als dichterlijk en symbolisch. Openbaring gebruikt allerlei motieven, uit vooral de psalmen en profeten, om haar prediking kracht bij te zetten. Daarom is het goed om eerst te kijken waar het motief van de natuurverschijnselen als aankondiging van het oordeel vandaan komt.  


Oudtestamentische oordeelsaankondiging

In Jesaja 13 lezen we hoe Gods oordeel over Babylon komt. Naast een aantal realistische voorspellingen over verkrachtingen en plunderingen die over Babylon zullen komen, worden hier ook kosmische verschijnselen genoemd.

            De sterren aan de hemel geven geen licht meer
            sterrenbeelden doven uit
de zon is verduisterd als ze opkomt
het licht van de maan is verdwenen
ik zal de hemel doen wankelen
de aarde raakt bevend van haar plaats
(Jesaja 13:10,13)

De verwoesting van Babylon is inmiddels al lang achter de rug (Daniel 5:30). Maar de sterren schijnen nog steeds.... De kosmische tekenen zijn in deze tekst duidelijk symbolisch bedoeld. Ze worden gebruikt om de oordeelsprediking kracht bij te zetten en er zoveel mogelijk angstwekkende lading aan mee te geven.


Het einde van een tijdperk

Kosmische tekenen worden in deze context gebruikt om het einde van een tijdperk te markeren. Zoals ook in ons spraakgebruik nog wel voorkomt: “de zon ging onder over Duitsland”. In Ezechiel 32:7-8, waar het oordeel over Egypte wordt beschreven, is dat duidelijk het geval.

            Als jouw licht gedoofd wordt
zal ik de hemel bedekken
en de sterren verduisteren
wolken zullen voor de zon komen
en de maan zal niet langer schijnen

Deze tekst is bedoeld om Gods boodschap voor Farao: “jouw zon gaat straks onder, jouw tijdperk is voorbij”, kracht bij te zetten.
Nog indringender vinden we dit bij de beschrijving in Jesaja 34:4, als de ondergang van Edom beschreven wordt:

De sterren aan de hemel vergaan
als een boekrol wordt de hemel opgerold
alle sterren vallen neer
zoals bladeren vallen van een wijnstok
of verschrompelde vruchten van een vijgenboom

De ondergang van Edom is als het einde van Gods schepping. God ruimt de beschermende tentdoek van de hemel op. De lichtjes die hij erin gedraaid heeft komen naar beneden vallen. Einde schepping. Een sterke overdrijving om daarmee het definitieve van Gods oordeel over Edom te onderstrepen. 


Oudtestamentische theofaniebeschrijving

Nauw verwant met de oudtestamentische oordeelsprofetieen zijn de oudtestamentische beschrijvingen van theofanie (godsverschijning). Een voorbeeld:

            Toen schudde en schokte de aarde,
de bergen trilden op hun grondvesten
beefden omdat hij vlamde van woede
rook steeg op uit zijn neus
verterend vuur kwam uit zijn mond
hij spuwde hete as (…)
(Psalm 18:8-15/2 Samuel 22:8-15)

In dichterlijke taal horen we hier over een aardbeving, onweer en duisternis als begeleidende verschijnselen bij het komen van God.
David zingt dit lied als hij zijn vijanden heeft verslagen. Hij heeft dat op de gewone manier gedaan, door met een leger tegen ze te vechten. Niets bovennatuurlijks aan. De aarde beefde niet letterlijk, er was geen onweer, en het werd niet donker. Maar David beschrijft het op deze manier om duidelijk te maken dat het uiteindelijk God was die hem de overwinning gaf. Dat God zelf voor hem uitging en vocht.


Oudtestamentische theofaniebeschrijving is in hoge mate symbolisch. Wanneer beschreven wordt dat God komt in zijn toorn, dan gaat dat in de beschrijving vaak gepaard met natuurrampen. Dat is dan niet te zien als een letterlijke voorspelling van natuurrampen, maar als een manier om Gods komst in oordeel te onderstrepen.

Als ik deze oudtestamentische achtergrond serieus neem, dan is mijn conclusie dat de kosmische tekenen voorafgaand aan de wederkomst niet letterlijk bedoeld zijn. In een tweede bijdrage zal ik laten zien hoe ik Openbaring 6:12-14 dan wel lees. 

3 opmerkingen:

  1. Een nuchtere en verstandige aanpak. Zeker als je er bij neemt, dat op elk moment en totaal onaangekondigd, ons hart kan falen, waardoor de persoonlijke eindtijd, zonder vallende sterren of bevende aarde, plots wel erg dichtbij komt.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Je werpt licht op dit soort teksten, dank je wel daarvoor. Als amateur-astronoom lees ik in de bijbel soms zaken over de 'hemel' die me poëtisch voorkomen. Maar de conclusie dat tegen de achtergrond van het oude bijbel-deel de astronomische beschrijvingen in het nieuwe deel ook allemaal metaforisch zijn, vind ik te ver gaan. Ik zal je tweede bijdrage eens lezen. Erg interessant!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Josephus gebruikt dit soort kosmische taalgebruik voor het beschrijving van de verwoesting van Jeruzalem in 70AD.

    BeantwoordenVerwijderen